« E qu’es aquò? qu’es aquò? » (Florença)

Èri tranquilament assetada sul banc situat a qualques metres de l’ostal. Lo darrièr de ma passejada. Demòri dins un vilatge ont i a encara d’atencions pels vièls que pòdon pas mai caminar. De bancs amb de punts de vista de tria pròches los uns dels autres per s’assetar sovent. Aquestes me permeton de far ma sortida jornalièra. A cada pauseta vesi la val, los castanhièrs, los bancèls e las amassadas alunhadas.
Tot mon passat es davant mos uèlhs, l’escòla ont èri regenta, los ostals dels escolans, lo temple, la gleisa. Per ieu, cada ostal a son istòria, dins cadun ai passat de seradas al canton, seradas de cants, de contes e a pelar las castanhas evidentament. Quasi totes foguèron venduts, i a un fum de monde novel dins las carrièras, de monde de la vila que los d’aicí dirián «forastièrs». Mas totes son amistoses amb ieu, l’anciana, quasi la darrièra.
L’autre jorn ai rescontrat una joventa amb son filh de tres o quatre ans. Un enfanton polit que polit amb los pèls longs e frisats, los uèlhs blaus mirgalhats de jòia. Tot lo temps a córrer darrièr los parpalhons, las domaisèlas e a demandar a sa maire «qu’es aquò? Qu’es aquò?» Esbaït pel vòl rapid dels insèctes, lo mormolh del vent dins las brancas, de l’aiga dins lo riu.
Sa maire sabiá pas qué respondre a l’avalanca de questions de son filh. Cossí avoar a son enfant son ignorància. «Soi de la vila, me diguèt amb un sorire timide amb los uèlhs banhats, coneissi pas tot aquò. Ai l’impression d’èstre voida d’una granda part de la vida quand vesi mon filh tant curiós. Me soi jamai interessada a tot aquò perque o veiriái pas, mas benlèu qu’i a pas gaire d’insèctes entre los immòbles, i a pas tròp de parques ailà».
Lo pichòt se tafurèt pas, comencèt de me demandar a ièu que soi d’aquí «E aquò qu’es aquò? E aquò, qu’es aquò?».
Ai ensajat de li respondre, mas èra coma un canhon fòl a corrir de pertot sin escotar mas responsas. Per contre sa maire, ela, m’escotava atentivament, curiosa de tot amb de questions pertinentas.
M’expliquèt qu’amb son òme an crompat l’ostal grand ont i aviá lo rodièr e l’albèrga autres còps. An lo projècte de crear una ostalariá e cultivar las terras. Mas pel moment i a un fum d’òbras.
Me demandèt si podiá m’acompanhar d’autres còps sul camin dels bancs, li respondiguèri amb un sorire «Amb plaser, fa de ben de charrar amb de monde. M’en vau d’ora perque lo solelh se colca d’ora el tanben alara a deman?».

---

Lo tèxte de Maguí

Au mes d’Agost, se charrava fòrça de Marabot. Per ne saupre mai sus aquesta mena d’enfachinaire dobriguèri lo NET. E aquí ai agut una beluga! Lo sabètz pas, mas los marabots fan travalhar lors cans, canhòts e mai sas canhòtas….. Es aital qu’ai ausit lo planh d’un canhòt:
« ….. coma un canhòt darrièr son mèstre ! »
Quina traça de vida! Esser canhòt d’enfachinaire es pas una sinecura! Mon mèstre lo professor Òmar: » Bèl e famós Devinaire, Medium, Adobaire » (segon la promessa escrita dins lo fuelhet de reclama) [i] , me fa anar quèrre « vostr’ amoros(a) qu’ es anada veire se l’erba èra mai verda dins lo lièch dau vesin, o la que fugís l’òme que la tabasa ». Puèi, devi la secutar per que corra « coma un can darrièr son mèstre ».
E mai se l’afar pareis la mai desesperada , me caldrà assegurar » l’amor duradís , la fidelitat absolua ». Se! se! es escrit sul papafard : « pas de promessas falsas, la capitada es garantida al 100% »
Son curióses lo monde! Qual a vist un can córrer aprèp lo que lo maltracta ? Compreni pas ! Es contra la natura e lo biais vertadièr. Fa de millenaris que vivèm ensems, coma de fraires, a meteis topin e meteis ostal, e nos comprenèm totjorn pas.
Encara ieu, siái pas lo mai de plànher . Tenètz, de ièr, crosèri nòstre amic Bibi. Lo paure ! Son mèstre, lo professor BIANCA i fa cercar « d’amics o d’amigas, d’animals, e mai d’enfants ». Anatz quèrre d’amics partits en Patagonia o gardar de cabras dins Cevènas, una cata sus un teulat caudàs, o d’adòs fugaires au jiàd en Iràc o dins un monastèri au Tibet . Nos demandèm, per lo mens, s’aquò es sindicalament corrècte. Seriá pas de trabalh amagat ? Ne parlarèm a un lançaire d’alèrta per la dignitat de l’espècia canina.
E çò melhor, es la canhòta de Mamadó! la polida Mimí! Sul papafar se fa tractar de TOTO! S’es pas una discriminacion aquò? Coma los gròsses, los garrèls, los albins, etc. Ne parlarèm a nòstre deputat, cal una lei per castigar los maudisents!
E òc ! La vida es plan trista !

   Urosament, passarai la serada sul canapé davant la Telé. Amb mon mèstre, agacharem  d’òmes que corron  aprèp un balon rond. Ièu, son puslèu las vint e dos parelhs de botelhs que me fan pantaisar e salivejar. Mon mestre doblaràs ma racion de croquetas se los blaus ganhan…Me l’a promés!          

E Un ! E dos ! E très, Zerò!
           SEM LOS CAMPIONS!
          ZO LOS BLAUS!
          De que dises ara?
Malhur, siái enfachinat! 

---

Papeta ( Poèma de Cristina )

Apiejat sus sa cana,
Li sembla que poja mai qu’abans lo caminòl que mena a la champa !

E lo bigòs, perqué se fa mai pesuc ?
I a quicòm que truca !

E ara, la mameta que se bota a parlar de mai en mai suaudament.
Es pr’aquò que l’entendi pas pus !

Per los pichons parpalhons que li passan dabans los uèlhs ?
Li cal demandar a la felena,
La Marion a bona vista, ela !

Mas a pas jamai vist l’òme vièlh que pòrta son fais sus l’esquina,
Quand agachan la luna totes dos.
Çaquelà, son grand e lo paire de son grand ne parlavan, autrescòps.
Ara dison que i van anar sus la luna !
Cal pas creire tot çò que dison !

Dempuèi ièr, pòt pas pus se clinar per estacar los correjons,
Benlèu es son rastèl d’esquina,
Qu’a quicòm que truca !

Mas ara, i a lo Rip que gingola !
Ah ! Lo Rip, pichon canhòt,
Preciós present de la Marion.
Cada jorn li pòt aprene un torn de mai !
Un fenomèn aqueste canhon.
Sent pas pus lo temps que passa.
Pas pus de dolors.

Cossí fa aqueste animalòt, per li far tornar trobar sa jovença ?
Benlèu que i a quicòm que truca !