Plantat

Plantièr e estacareda (Ròsa)

Plantat. L’avèm plantat lo plantièr dins lo canton de la Plantada a Besièrs. De qué èra fach aqueste plantièr ? D’olivièrs joves estacats a un pal de castanhièr… Alara èra una estacareda. Benlèu dins l’estacareda de mon grand i aviá pas pus d’olivas, mas la plantèt, el o son paire, o son grand o son reire… Èra pas a Besièrs mas dins la plana d’Erau, un villatge ont se ditz que lo flume sortís tres còps de sa maire, per un marrit ivèrn.
Una annada qu’Èrau aviá sautat la diga, mon paire, jove, passèt la nuòch tota a tirar l’ase dins l’escalièr en viseta. La bestia que se sonava Martin, aviá la tèsta e las patas de davant sus la quatrena grasa e lo cuòl e las patas de darrièr dins l’aiga freja. Bramava fòrça a la debuta, puèi s’arrestèt. Dins lo magazin que servissiá de jaça, las fedas èran jà mòrtas….Mon paire sauvèt l’ase, la sola bestia sauvada de l’aigat en cò de mon grand. Foguèt un marrit ivèrn, un ivèrn de caitivièr.
…………………………………………………………………………………..

Plantar, semenar…( Cristina)

Bodon semenèt l’èrba d’agram.
De la talvera sortiguèt la nòstra lenga.

Mouly desbosiguèt,
Susèt,
E la barta floriguèt
.
Mon òme plantèt doas granas,
De mon ventre sortiguèron,
Dos bessons.

Cadun plantèt las sieunas,
E nos donèron,
Tres felens.

De totas aquelas granas,
La lenga,
La vida,
Espeliràn.
……………………………………………………………………………

Lo giratòri (Florença)
Pòdi pas creire que m’an installat al mitan d’un giratòri… vesi passar las veituras de longa, jorn e nuèch. L’autre jorn, n’i a una qu’oblidèt de virar e me passèt sus las rasigas. Quina dolor !
Fa un momenton que cada jorn i a una graula que s’installa sus mos monhons. E òc parli pas de brancas, que la talhada es totjorn cortassa.
Alara la graula, a la debuta, la mespresavi, pensavi, qu’èri un arbre de puput o de gag blau pas de cròcamòrt. Mas es la sola que me ven visitar. Un jorn decidiguèri de li demandar : «Ont soi?»
Ela me respondèt : «Sèm dins la vila bèla de Clarmont d’Auvernha»
Avant, la vila la mai pròcha èra Granada, alara Clarmont qu’es aquò?
La graula m’expliquèt qu’es una vila grandassa en França dins la region Auvernha.
«Sètz pas d’aicí me diguèt, lo climat deu èstre un pauc regde per vos…»
«De verai, fa un momenton que m’an installat aicí mas patiguèri fòrça, fa freg, a gelat e mai fa qualques meses qu’ai vist la nèu pel premièr còp!»
«Lo primièr còp! cossí es possible! Sètz pas un jovenet !»
«E òc vièlh que vièlh! Que podetz pas imaginar quant de sègles ai vist. Es un drollet que me plantèt dins un prat grandàs ont i aviá d’autres arbres coma ieu, una comunautat grandarassa d’arbres. Es una bona idèa de donar a un drollet un tròç de tèrra per cultivar. Li donar l’enveja de continuar, d’aprendre. Cada annada veniá nos talhar, e aprèp veniá recoltar las olivas. Lo drollet lo vegèri creisser, coneguèri sos enfants e los enfants de sos enfants. S’ocupavan plan de nosautres, Fasiam de bonas olivas e tot marchava plan. Mas una annada degun venguèt pas nos talhar e pas mai recoltar las olivas. E las annadas desfilèron. La romèc s’installèt entre los arbres, pauc a pauc èra dificil de créisser.
I aviá mai de bruch alentorn, de rotas, de veituras. Mas degun passava nos saludar. E un jorn ausiguèrem de maquinas, i aviá d’òmes que se bolegavan per nos sortir de la romèc, fins finala nos talhèrem e èrem a esperar la recòlta. Çò que se passèt foguèt fòrça diferent. I aviá un rambalh incresable, e ausiguèri gemir mos vesins e d’un còp foguèt mon torn. Una machina enòrma me prenguèt per la camba, copèt la tèrra alentorn e mas rasigas e zo dins un pòt negre grandàs e zo sul camion! Èri miserable, perdut, estabosit! Incapable de me dire çò que se passèt aprèp.
Me soveni qu’ai passat d’annadas dins lo grand pòt negre, enregat coma los autres arbres. De còp n’i aviá un qu’èra cargat sus un camion e jamai tornava. Un jorn foguèt mon torn. Un viatge longàs, l’autorota, la frescura, e fins finala m’an plantat al mitan d’aqueste giratòri. Cada annada me talhan mas te pòdi dire que jamai farai d’olivas, son calucs!