Vaquí un article mandat per Joaquim Blasco :
Grandmercé a el, que nos parla del libre d’Enric Mouly :
“E la barta floriguèt”
« Ni per la procrastinacion del Cap de Còla, la « fin de vida » es vengut lo tèma de la prima. Se’n parla talament e amb tantas « precaucions » que tot aquò me remembra la pagina remirabla d’Enric Mouly que conta cossí son paire afrontèt la mòrt. Comença per nos dire çò que pensan d’unes medecins, emai d’autres, que per eles çò que compta, çò sembla, son las estadisticas sus la longevitat de la vida, coma se se trachava de batre de recòrds olimpics :
« Auriá calgut que se mainatgèsse, que se repausèsse e seguèsse un regim sevèr que lo medecin li aviá requestat. Aital, benlèu, seriá pogut venir plan vièlh. »
Sòrt qu’ara d’unes començan de precisar : venir vièlh sens èsser tròp escagassat. Mas aquí que parla lo medecin après una primièra ataca :
« – Aqueste còp, li aviá dich, vesètz, es un avertiment : vos cal privar de carn, de grassa, de salças, de pan, de vin, de manjar salat subretot. Vos cal pas que de lach, de patanons redonds, de frucha, e pas mai. E se m’escotatz pas, gara lo còp que ven ! »
Ieu coneissi al mens un medecin qu’es pas d’aquesta religion. Un jorn qu’èri lo darrièr a passar a sa consulta, vegèri sortir una mamet de negre vestida que caminava dapasset amb sa cana. Lo medecin me faguèt passar. Abans de me demandar çò que me menava en cò sieu, comencèt de parlar, saique per se desliurar d’un cas de consciéncia en fin de jornada :
– Aquesta dòna es plan malauta, e li cal pas manjar sucrat. Ven de me demandar se podiá ni per tot se pagar un pastís lo dimenge. Li ai dich de òc. Que volètz, a son atge, se li quitam lo sol pichòt plaser que se pòt far a taula…
Lo Francés, paire de l’Enric, seriá estat del meteis avis. Aquí çò que respond al medecin dels Mouly :
« – E qué me pòt arribar ? Morirai ! disiá el. E cresètz que, per aquò, me vau privar de tot çò que li a de melhor sus aquesta tèrra ! Que volètz que me fague de morir un an plus lèu o un an plus tard ! Ai pas ren plus a far al cap d’aquel puèg. Quand çai venguèri prenguèri a prètzfach de capvirar la barta que l’atacava, per ne far una borieta que me noiriguèsse. Li trimèri cinquanta ans, e la barta floriguèt !
Talament qu’esperavi pas jamai la veire florida coma la vesètz. Ara mon òbra es acabada. Quand un obrièr a finit son trabalh, plèga sas aplechas e se’n va. Qué volètz li demandar de mai ? »
Tota una leiçon de vida, emai filosofica, per çò que pendent aqueles cinquanta ans, lo coble Mouly coneguèt la pièger de las malparadas, e ni per aquò continuèt de se batre contra subèrna. Cossí pensar pas a la resiliéncia segon Boris Cyrulnik o al Sísif de Camus que buta son rocàs contra l’adversitat ? E aquò vòl pas dire qu’una tala actitud siá contraria a la religion, qué que ne diga un cèrt Biarnés, que de mai es mal plaçat per donar de leiçons de morala. Perque lo Francés perseguís :
« Ai totjorn contat sus la Providéncia per me tirar de la petega quand li me soi trobat, e la Providéncia m’a pas jamai abandonat. Ai mila rasons d’aver fisança en ela mai que plus. Siague d’uèi, siague deman, me n’anarai tranquille, sens cap de regrèt ni de pessament. E que me venètz cantar de beure d’aiga e de crebar de fam per alongar la vida ! Laissatz-me far sabròt coma ai totjorn fach, e manjar de pan brun tant que lo Bon Dieu voldrà ! El sap ben çò qu’a a far ! Que servís d’anar sigonhejar[1] ! Quand sonarà partirai ! Soi pro vièlh, ara, per anar espelir dins l’autre monde. »
Cal legir e tornar legir: E la barta floriguèt, d’Enric Mouly[2], un roman pas pro valorat çò sembla. Una leiçon de vida, e una leiçon per nosautres Occitans : nos cal tirar la règa, encara que siá a contra subèrna, e… arribe que plante ! »
Joaquim Blasco
………………………………………………………………………………
Bona lectura.
Pensi que ara es agotat, mas, benlèu lo trabaretz d’ocasion.(Cristina)
[1] Sigonhejar (cigonhejar) : çaganhar, çaganhejar.
[2] Colleccion « A tots », IEO-IDECO e Lo Grelh Roergàs.
One thought on “Vaquí un article mandat per Joaquim Blasco :”
« E la barca floriguèt » se trapa en cò de « Découvertes occitanes », siti internet. Nòu, fin d’estòc.